Aradan çeyrek asır geçti ama pek bir şey değişmedi
Japonya’daki nükleer sızıntı ve Libya’ya ilişkin gelişmeler dünyanın ve Türkiye’nin gündemini meşgul etmeyi sürdürüyor. Ancak biraz hafızaları zorlayınca ya da arşivin derinliklerine inince bugün yaşananlara hiç de yabancı olmadığımız görülüyor.
25 YIL ÖNCENİN MANŞETLERİ, NE DEĞİŞTİ?
Bundan tam 25 yıl önce, yani Nisan 1986’da gündem çok da farklı değildi. Tarih 30 Nisan 1986. Çernobil’deki patlamanın üç gün sonrası. Ancak Sovyetler Birliği’nin gizli tutması nedeniyle kazadan dünyanın haberi ancak bu tarihte oluyordu.
Hürriyet gazetesi, 30 Nisan 1986 günkü sayısında “Nükleer Alarm” başlığıyla kazayı duyuruyor ve haberin spotunda da “Sovyetler Birliği’nde dev bir nükleer santral alevler içinde. Yayılan radyasyon bulutları insanlığı tehdit ediyor” ifadelerine yer veriyor.
Daha da ilginç bir nokta, manşet haberin yanındaki kutuda “Ya Akkuyu” başlığıyla Türkiye’nin nükleer santral kurma planları ele alınması. Haberin ilk cümlesi ise dikkat çekici:
“Sovyetler Birliği’ndeki nükleer santral faciası, Türkiye’nin gerçekleştirmeyi planladığı Akkuyu-1 ve Sinop nükleer santrallerini yeniden gündeme getirdi. Şimdi gözler, Türk hükümetinin tutumuna çevrildi.”
TEK KELİMELİK FARK
Yukarıdaki cümlenin bugünkülerden tek farkı, girişinde Japonya yerine Sovyetler Birliği yazıyor olması. Mehmet Ali Kışlalı imzalı haberin detaylarında da nükleer enerjinin getirdiği riskler ve yine yetkililerin, “biz araştırdık, bizimki güvenli” olarak minvalindeki değerlendirmeler yer alıyor.
Haberde, Akkuyu’ya nükleer santral konusunda Kanada ile anlaşma imzalandığı ve inşaatın Ağustos ayında başlamasının öngörüldüğü bilgisine de yer veriliyor.
Nisan ayının son gününde basına yansıyan bu facianın ardından Mayıs ayı da “bulut takibi”yle geçiyor. Gazeteler, Çernobil’den çıkan ve radyoaktif madde içeren bulutun seyrini adım adım takip ediyor.
ÇERNOBİLİN DEĞİŞTİRDİĞİ GÜNDEM
1986 ilkbaharında Çernobil, yoğun geçen iç ve dış gündemi bir anda değiştiriyordu. Gerçek bilançosu yıllar içerisinde netleşen Çernobil kazasından önceki dönemin gündemi de bir o kadar tanıdık:
Libya
Bugün yaşanan iç karışıklık nedeniyle Libya’ya uluslararası müdahale için neredeyse saatler sayılırken; 25 yıl önce 15 Nisan 1986 Salı günü Hürriyet şu manşetle çıkıyordu:
“Amerika’nın Gece Baskını: Libya’ya Bomba Yağdı.”
Haberde, ABD‘nin 6. Filosuna ait uçakların Bingazi ve Trablus’a saldırdığı ifade ediliyor. ABD‘nin merhum Başkanı Ronald Reagen ile Kaddafi’nin 25 yıl daha genç halini gösteren iki fotoğrafa da birinci sayfada yer veriliyor.
Resim altında, “ABD Başkanı Reagan ile Kaddafi’nin günlerdir süren ağız dalaşı nihayet korkulanın başa gelmesine neden oldu” ifadeleri kullanılıyor.
Bu hava saldırısı, Kaddafi’nin kızı da dahil binlerce kişinin hayatını kaybetmesine yol açtı. Hatta 25 yıl sonra Kaddafi, bu hava saldırısında vurulan ve operasyonun anısına yıkık bir şekilde bırakılan eski sarayından dünyaya meydan okudu.
VE 25 YIL SONRA… BUGÜN
Bugün de konuştuklarımız çok farklı değil. Japonya’da 9.0 şiddetindeki depremin ardından Fukuşima-Daiçi nükleer santralindeki sızıntı tüm dünyanın uykularını kaçırıyor.
Biz de içeride Akkuyu’yu tartışıyoruz. Nükleer karşıtları ve destekçileri görüşlerini açıklarken, bu kez Ruslarla yapılan anlaşma çerçevesinde inşaatın iki ay içinde başlayacağı ve yaşanan kazalardan “ders alındığı” söyleniyor.
Japonya’daki nükleer felaketin Çernobil boyutlarına ulaşıp ulaşmayacağı takip edilirken, Libya’ya bir askeri müdahale kararı daha çıktı. Libya’ya müdahale için saatler kaldığı ifade ediliyor.
Özetle aradan çeyrek asır geçti, teknoloji ilerledi, Kaddafi daha da yaşlandı, Türkiye’de hükümet değişti, tarihse tekerrür etmeyi sürdürüyor…
Kaynak: İrem Köker. Hürriyet Gazetesi 19 Mart 2011
